Chcę wiedzieć

Tutaj znajdziesz ciekawe wskazówki i porady Ekspertów kampanii Zdrowy Plecak. Dowiesz się z nich, jak wybrać zdrowy plecak lub tornister, a także co jeszcze możesz zrobić, aby zadbać o prawidłową postawę i zdrowy rozwój swojego dziecka.

Zdrowe nawyki szkolne, czyli, jak właściwie spakować plecak

Nowy rok szkolny to nie lada wyzwanie dla każdego rodzica… Jak dobrze uzupełnić wyprawkę szkolną? Jak prawidłowo dobrać plecak czy tornister? Jak podołać codziennej szkolnej rutynie?  Z tymi i wieloma innymi pytaniami boryka się każdy rodzic, który chce, aby jego dziecko rozwijało się prawidłowo i nie było nadmiernie przeciążone artykułami szkolnymi.

Jak właściwie spakować plecak lub tornister, aby zadbać o dziecko?
Pytanie może i oczywiste, ale jednocześnie warte poświecenia chwili czasu. Dzieci uczą się, naśladując dorosłych, to zasada wszystkim znana. Ta sama zasada obowiązuje również, jeśli chodzi o przygotowanie i właściwe ułożenie artykułów szkolnych w plecaku. Najpierw my, jako rodzice, powinniśmy poznać kilka prostych zasad mówiących, jak dobrze spakować plecak, aby dziecko czuło komfort podczas jego noszenia. Następnie powinniśmy zacząć wspólnie z dzieckiem uczestniczyć w pakowaniu szkolnego ekwipunku. Kolejnym ważnym krokiem, będzie pozostawienie tej funkcji dziecku, a następnie weryfikacja poprawności wykonania tej czynności, np. kiedy wkładamy śniadaniówkę z jedzeniem warto spojrzeć, czy artykuły szkolne są na pewno ułożone poprawnie.

Przeciążone plecaki noszone przez dzieci są, obok niewystarczającej do wieku  aktywności fizycznej, która w ostatnich latach określona została, jako analfabetyzm ruchowy, jednym z czynników wpływających na występowanie wad postawy i bólu kręgosłupa. Zbyt ciężki plecak może zaburzyć prawidłowy rozwój krzywizn kręgosłupa dziecka i przyczynić się do powstania lub utrwalenia oraz pogłębienia istniejącej już u dziecka wady postawy. Ciężary noszone przez dzieci negatywnie wpływają na stawy biodrowe, kolana, a także stopy. Skutki wad postawy, nabyte w dzieciństwie ujawniają się najczęściej dopiero w dojrzałym wieku, w postaci m. in. tak powszechnie dziś występujących zmian zwyrodnieniowych. Należy zwrócić uwagę na fakt,  iż na wagę tornistra nie składa się tylko waga pustego tornistra i waga podręczników, zeszytów i zeszytów ćwiczeń. Na wagę tą składają się także przybory szkolne, artykuły do zajęć plastycznych, a także przedmioty, które nie są związane z nauką (zabawki, przenośne gry komputerowe, butelki  z napojami itp.). Bardzo często właśnie wszystkie te dodatkowo noszone przedmioty wpływają na przekroczenie właściwej wagi szkolnego tornistra czy plecaka.

Poniżej kilka kluczowych zasad dotyczących plecaków i ich pakowania, które pomogą zadbać o plecy naszych dzieci:

  • Waga plecaka/tornistra nie powinna przekraczać 10 – 15% masy ciała ucznia.
  • Plecak/tornister powinien posiadać ergonomiczną, odpowiednio usztywnioną ściankę przylegającą do pleców.
  • Jego ciężar powinien być rozłożony symetrycznie.
  • Cięższe rzeczy powinny być umieszczone na dnie i bliżej pleców, a lżejsze wyżej i bliżej zewnętrznej części plecaka/tornistra.
  • Tornister/plecak powinien mieć równe, szerokie szelki.
  • Długość szelek powinna umożliwić swobodne wkładanie i zdejmowanie, jednocześnie zapewniając jak najlepsze przyleganie plecaka/tornistra do pleców.
  • Zalecane jest stosowanie pasa piersiowego z przodu klatki piersiowej.
  • Tornister/plecak należy nosić na obu ramionach.
  • Dolna krawędź plecaka/tornistra powinna opierać się na talerzach biodrowych.
  • Górna krawędź plecaka/tornistra powinna znajdować się na wysokości ramion dziecka.
  • Część lędźwiowa powinna być wyprofilowana w odcinku lędźwiowym, aby zachować fizjologiczną lordozę lędźwiową.
  • Plecak/tornister powinien mieć przegrody pozwalające na równomierne rozłożenie ciężaru znajdującego się w nim.
  • Konieczne jest kontrolowanie przez rodziców zawartości plecaka/tornistra, aby zapobiec zabieraniu przez ucznia zbędnych rzeczy.

Bardzo ważne znaczenie ma  odpowiednie ułożenie przedmiotów w plecakach u dzieci.  Porządek w plecaku czy tornistrze sprawia, że uczniowie mniej się męczą, a przy okazji szybciej odnajdują wszystkie potrzebne im w danej chwili przedmioty.

Zasada jest prosta – ciężkie i duże podręczniki bądź zeszyty w twardej oprawie powinny znajdować się jak najbliżej pleców, na tylnej ścianie plecaka. W ten sposób plecak będzie stabilny, a ciężar nie będzie przechylać sylwetki dziecka, tylko rozkładać się na całe plecy. Książki odgrodzą także plecy od innych, mniej równych przedmiotów.

Po ułożeniu książek i zeszytów, najlepiej od największych do najmniejszych, do plecaka powinny trafić pozostałe przedmioty. Śniadaniówka, piórnik, portfel, przybory na plastykę – te rzeczy nie powinny bezpośrednio stykać się z plecami. Część z nich można umieścić w głównej komorze, inne w bocznych czy przednich kieszeniach. Trzeba tylko pamiętać, by nie znajdowały się tam ciężkie przedmioty, które będą zaburzać równowagę.

Jedną z ostatnich zasad jest także dbanie o czystość wewnątrz plecaka/tornistra. Kanapki, owoce i inne artykuły spożywcze winny być spakowane w specjalną śniadaniówkę przeznaczoną do kontaktu z żywnością i umieszczone w kieszeni innej niż książki i zeszyty (przedniej czy bocznej). To z jednej strony będzie higieniczne, a z drugiej pomoże równomiernie rozłożyć ciężar plecaka. Ewentualnych zabrudzeń plecaka, w tym plam czy nieprzyjemnych zapachów, można pozbyć się za pomocą zwilżonej gąbki czy ściereczki (woda plus delikatny płyn do prania lub szare mydło). Wówczas żywotność plecaka się wydłuży, a komfort jego użytkowania zdecydowanie wzrośnie.

Systematyczna kontrola rodzicielska, z jednoczesną pomocą, sprawi, iż nasze dziecko będzie miało właściwie spakowany plecak. Natomiast czas, który mama czy tata poświęcą swojemu dziecku, niezależnie od tego, czy będzie to zabawa, nauka, czy pakowanie plecaka, jest czasem wyjątkowym. Dziś tak mało czasu mamy dla siebie, swoich dzieci. Należy pamiętać, że każdy powód na wspólnie spędzone chwile rodzica z dzieckiem pociąga za sobą coś dobrego.

dr nauk med. Elżbieta Binek

dr n. med. Elżbieta Binek
fizjoterapeuta dziecięcy